Mobilisaties zijn actieve of passieve gewrichtstechnieken met als doel het voorkomen en/of verbeteren van een verminderde beweeglijkheid van een gewricht (mobiliteit). Deze beperkte gewrichtsbeweeglijkheid kan klachten geven of klachten onderhouden. De oorzaak hiervan kan liggen in hypertone/verkorte spieren, echter meestal bevindt de oorzaak van de beperkte beweeglijkheid zich in het gewrichtskapsel en bijbehorende ligamenten. In deze situatie dienen gewrichtsmobilisaties te worden aangewend om het gewricht weer zijn normale beweeglijkheid (Range of Motion) te geven met een bijbehorend eindgevoel.
Bijvoorbeeld een beperking of stijfheid in de beweeglijkheid van de dorsaalflexie in het bovenste spronggewricht van de enkel kan worden hersteld of voorkomen door middel van specifieke mobiliserende technieken. Met alleen massagetechnieken is deze bewegingsbeperking niet te verhelpen.
Een Manipulatie is een korte, snelle, gecontroleerde rekbeweging van het gewrichtskapsel die tot doel heeft de anatomische bewegingsgrens van het gewricht te herstellen. Hierbij kan eventueel een knappend geluid zijn te horen.
Het effect van een mobilisatie/manipulatie is een combinatie van mechanische factoren en een respons vanuit het zenuwstelsel.
Het betreffende gewricht zal weer soepeler kunnen bewegen doordat er een kracht is uitgeoefend in de geblokkeerde bewegingsrichting én doordat er door die impuls een verandering heeft opgetreden in de manier waarop het zenuwstelsel prikkels vanuit dat gebied interpreteert.
Het knappende geluid dat op kan treden heeft te maken met de luchtdruk in het gewricht. Bij het geven van druk op het gewricht wordt die druk plotseling hoger, waardoor de gasbelletjes in de gewrichtsvloeistof als het ware uit elkaar knappen. Het knappende geluid betekent dus niet dat er iets kapot gaat of op z’n plek gezet wordt! De anatomische grens wordt nooit overschreden.
Er wordt ook niet ‘gekraakt’. Dit begrip, dat veelvuldig in de volksmond wordt gebruikt, past meer bij de technieken van de chiropractor.
Manipulatie in combinatie met andere mobiliserende technieken kan de beperkte gewrichtsmobiliteit weer herstellen. Het combineren met massage- en fascietechnieken is zeer effectief. Vaak merkt de cliënt na de behandeling meteen een verbeterde beweeglijkheid en verlichting van de pijn.